Saat 18.00, karnınız gurulduyor ve siz hala akşam yemeği için ne pişireceğinizi bilmiyorsunuz. Ve sonra, ışık doğar: Buzdolabının kaosunda bir yerlerde, yarım kilo çiğ kıyma pusuda bekler.

Elbette, onu satın alalı kesinlikle bir haftadan fazla oldu. Ve biraz… farklı görünmeye başlıyor. Ama yine de yemek güvenli mi?

Ve eğer bozulursa ve onu yersen, sana zarar verir mi?

Bu etli soruların cevaplarını ve daha fazlasını bulmak için kayıtlı diyetisyen Lillian Craggs-Dino, DHA, RDN, LD ile konuştuk.

Kıymanızın bozulup bozulmadığını nasıl anlarsınız?

Geniş yiyecek evreninde kıymanın özel bir yeri vardır.

Temel olarak, çünkü çok fazla yiyoruz. Aslında, Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı’ndan (USDA) alınan veriler, 2020’de dünyanın 130 milyar pounddan fazla sığır eti yediğini gösteriyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde kıyma, ülkede tüketilen sığır etinin yarısından fazlasını oluşturur. Örneğin 2017’de Amerikalılar, hamburger, taco, köfte, kırmızı biber ve diğer lezzetli yemeklerde ortalama 54,5 kilo kıyma yediler.

Ancak aynı zamanda, doğası gereği önemli sağlık riskleri oluşturur. Sığır eti öğütme işlemi daha fazla yüzey alanı yaratır, bu da mikroorganizmaların saklanması için daha fazla yer anlamına gelir. Sonuç olarak, kıyma hızla bozulabilir – bir biftek veya diğer büyük et parçalarından daha fazla.

Dr. Craggs-Dino, “Kıyma özel bir sorundur,” diyor Dr. Craggs-Dino, “çünkü bozulması her zaman diğer ürünler kadar bariz değildir. Üzerinde tüylü küf filizlenen bir şeye bakıyorsanız, muhtemelen ‘Ah, onu yemeyeceğim’ diye düşüneceksiniz. Ancak kıyma biraz daha yanıltıcı olabilir. Aslında bozulmaya başlıyor olabilir ve siz hiçbir şey fark etmeyebilirsiniz.”

İki tür mikroorganizma kıymada ikamet edebilir. Birinci tür bozulma bakterileri etin kalitesinin düşmesine, kötü bir koku ve tat oluşmasına neden olabilir, ancak genellikle yenmesi zararlı değildir. Patojenik bakteriler ise görülemez veya koklanamaz, ancak tehlikelidirler ve gıda zehirlenmesine yol açabilirler.

İşleri daha da karmaşık hale getirmek için, eğer bozulmaya neden olan bakteriler varsa, onların patojenik arkadaşları muhtemelen çok yakındadır. Yani, bozulma bakterileri sizi hasta etmeyecek olsa bile, onların varlığı kötü aktörlerin hoşlandığının bir işaretidir. E. coli, Salmonella veya kampilobakter orda da var

Neyse ki, genellikle bozulmanın meydana geldiğine dair işaretler vardır. Bir paket kıymayı incelerken bunları aklınızda bulundurun:

Renk

Dr. Craggs-Dino, “Dışarıda kıyma güzel ve pembe görünmelidir” diyor. “Bazen içi biraz kahverengi görünebilir ve bu da sorun değil. Ama içte veya dışta garip bir griye dönmeye başlıyorsa, o zaman bir şeylerin biraz yanlış olduğunu bilirsiniz. Yemeğiniz o noktada çoktan bozulmuş olabilir.”

Doku

Dr. Craggs-Dino, “Paketi açtığınızda et sümüksü bir his veriyor veya görünüyorsa, bu bir sorundur” diyor. “Taze kıyma dokunulduğunda biraz sert ve ufalanan olmalıdır. Ama yapışkansa ve ıslak görünüyorsa, bu pek iyi değil. Kulağa iğrenç geldiğini biliyorum. Ama umarım, bir kişi bunu görür ve kapatılır.

Koku

Taze kıyma kokusu zar zor fark edilir. Ancak etin bozulması farklı bir hikaye, diyor Dr. Craggs-Dino. “Paketi açıyorsun ve doğru kokmuyor. Ekşimiş, keskin veya sadece kokuşmuşsa, bu bozulmuş etin bir işaretidir.

Son kullanma tarihi

Etikette yazılı olan son kullanma tarihi, etinizin güvenliği için bir diğer önemli ipucudur. Bazen “son kullanma tarihi” olarak adlandırılan son kullanma tarihi, yiyeceğin ne zaman bozulmaya başlayacağını size söyler. Buradaki rehberlik basittir. Craggs-Dino, “Son kullanma tarihi geçmiş yiyecekleri yemeyin” tavsiyesinde bulunuyor. “O tarihe kadar kullanamayacaksanız, dondurun. Kıymanız yaklaşık dört ay boyunca dondurucuda kalacak.

Ve son kullanma tarihini satış tarihi ile karıştırmayın, diye uyarıyor. “Son satış tarihi, ‘Bakın bu eti bugüne kadar rafta tutabiliriz’ diyen perakendeci için bir kılavuzdur. Satın aldığınızı, eve getirdiğinizi ve hemen buzdolabına koyduğunuzu varsayarsak, son kullanma tarihinden sonra iki gün boyunca kıymayı yiyebilirsiniz. Ancak bunu aşarsanız, kendinizi riske atmış olursunuz.”

Zaten onu yersem ne olur?

gibi patojenler içeren yiyecekler yerseniz E. coli veya Salmonellamuhtemelen gıda zehirlenmesi gibi gıda kaynaklı bir hastalığa yakalanacaksınız.

Ve gıda zehirlenmesinin şaka olmadığını vurguluyor Dr. Craggs-Dino.

“Hepimiz muhtemelen hayatımızda en az bir kez gıda zehirlenmesi yaşadık” diyor. “Bilirsiniz, dışarı çıkarsınız, güzel bir yemek yersiniz, tadı harikadır ve sonra eve gidersiniz ve mideniz çalkalanmaya başlar. Sonra gazlı hissetmeye başlarsın ve bir saat sonra ishal olursun. Bu bir tür gıda kaynaklı hastalık.”

Ne yazık ki, tüm vakalar o kadar hafif değildir. “Gıda kaynaklı hastalıklar gerçekten tehlikeli bir şeye dönüşebilir” diye uyarıyor. “Kusmaya başlıyorsanız, ateşiniz varsa bunlar tehlikeli bir enfeksiyonun belirtileridir. Bu noktada acil servise gitmenizi tavsiye ederim çünkü bu hayatı tehdit eden bir hastalığa dönüşebilir.”

5 yaşın altındaki çocuklar, 65 yaşın üzerindeki kişiler, hamile olanlar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler, gıda kaynaklı hastalıkların ciddi sonuçları açısından özellikle risk altındadır. Gıda zehirlenmesinden şüpheleniliyorsa her zaman bir sağlık uzmanı görmelidirler.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, gıda kaynaklı hastalıkların uzun vadeli ciddi etkileri şunları içerebilir:

Bazı insanlar için bu sağlık sorunları, gıda kaynaklı bir hastalıktan kurtulduktan sonra haftalarca veya aylarca sürebilir. Diğerleri için asla gitmezler.

İsimsiz bilge haklıydı: “Şüpheye düştüğünüzde, onu atın.” Hastalık riskine değmez.

Kıyma nasıl güvenli bir şekilde saklanır ve işlenir

Kıymayı satın aldınız. Şimdi onunla ne yapacaksın?

Güvenli gıda işleme söz konusu olduğunda, USDA şu yönergeleri sunar:

• Temizlik hastalığı önler. Ellerinizi sık sık ılık, sabunlu suyla yıkayın, özellikle yiyeceklere dokunmadan önce ve sonra, banyoyu kullandıktan, evcil hayvanlara dokunduktan, bebek bezini değiştirdikten veya burnunuzu sildikten sonra. Ayrıca, çiğ etle temas eden tezgahı ve kesme tahtalarını iyice yıkadığınızdan emin olun. Dr. Craggs-Dino, “Her şey temizlik, hijyen ve dezenfeksiyonla ilgili,” diye yineliyor.
• Çapraz bulaşmayı önlemek için yiyecekleri ayrı tutun. “Bozulma mikroorganizmalarını bir şeyden diğerine kolayca aktarabiliriz” diye ekliyor. “Bu yüzden yiyecekleri ayrı tuttuğunuzdan emin olmalısınız.” Bunu yapmanın bir yolu, farklı yiyecekler için ayrı kesme tahtaları kullanmaktır – örneğin biri etler için, ikincisi meyve ve sebzeler için. Tek bir kesme tahtası kullanıyorsanız, kullanımlar arasında dezenfekte ettiğinizden emin olun.
• Yemeğinizin sıcaklığını alın. Isı bakterileri öldürür ve gıda kaynaklı hastalıkları önlemeye yardımcı olur. Kıyma için minimum güvenli iç sıcaklık 160 derece Fahrenheit’tir (71.1 santigrat derece). Burgerinizin orada olduğunu nasıl anlarsınız? Craggs-Dino, “Bir termometre kullanın” diyor. “Gözüne bakamazsın, özellikle ızgaradaysa. Dışarıdan çok güzel ve harika görünüyor ama sonra içini ısırıyorsun ve hala kanıyor, anlıyor musun? Bu pek iyi olmaz.”
• Yiyecekleri soğuk tutun. Soğuk sıcaklıklar zararlı bakterilerin çoğunun büyümesini engeller, bu nedenle kıymanızı hemen soğutun. (Buzdolabınızdaki sıcaklığı 4,44 C’nin altında tuttuğunuzdan emin olun. Bunu yaparken buzdolabınızı da temiz tuttuğunuzdan emin olun!) Kıymayı sıcak bir arabada veya otururken bırakmayın tezgahın üzerinde. Craggs-Dino, “Oda sıcaklığında dışarıda bırakılan yiyecekler iki saat içinde mikroplarla kirlenebilir” diyor.
  Dondurmanın faydalarını da göz ardı etmeyin. “Bugün kıymayı pişirmeyecekseniz, dondurucuya koyun. Bu, kullanım ömrünü uzatacak ve iş onu kullanmaya geldiğinde size çok fazla hareket alanı sağlayacaktır.” Dr. Craggs-Dino, donmuş eti çözme zamanı geldiğinde bunu buzdolabında yapın, diyor. “Tezgahta buz çözme iyi olmaz.”

Son kelime

Renk, doku, koku ve son kullanma tarihi, kıymanızın bozulup bozulmadığı veya yenmesi güvenli olup olmadığı konusunda önemli ipuçları sunar. Ve kıymanızın kalitesi veya tazeliği hakkında herhangi bir şüpheniz varsa, onu atın – alternatifi gıda zehirlenmesi olabilir.

Ancak bu arada, şu dört kuralla kıymanızın olabildiğince uzun süre taze ve sağlıklı kalmasını sağlayabilirsiniz:

• Ellerinizi ve ekipmanınızı temiz tutun.
• Çapraz kontaminasyondan kaçının.
• Kıymanızı 160 F/71,1 C iç sıcaklığa kadar pişirin (ve emin olmak için bir et termometresi kullanın).
• Kıymayı pişirmeye hazır olana kadar 40 F/4.44 C’nin altında buzdolabında tutun.

Şimdi, ızgarayı ateşleyin, ellerinizi yıkayın ve o burgerlerin cızırtısını izleyin!